Naar aanleiding van het pleidooi van SP.a-voorzitter Bruno Tobback voor fusies van kleine gemeenten richtte Marc Wynants, burgemeester van Linter en provincieraadslid, zich in een open brief aan de SP.a-voorzitter. De burgemeester nam het daarin op voor de kleine gemeenten :.
Wat is eigenlijk de kern van het verhaal? De voorstanders van fusies tot grotere gemeenten zwaaien steeds met het argument dat hierdoor de bestuurskracht zou verhogen en alles efficiënter zou verlopen. Maar is dat ook zo?
'Indien men eerlijk is moet men toegeven dat het verhaal veel genuanceerder is. En ik wil hierbij mijn eigen gemeente Linter als voorbeeld nemen. Linter is een kleine plattelandsgemeente met net iets meer dan 7.000 inwoners. Niet alles is perfect. Ook in Linter zijn nog vele verbeteringen mogelijk. Maar is de bestuurskracht van Linter dan zoveel slechter dan deze van grotere gemeenten of steden. Ik denk het niet, integendeel.'
Volgende week zal de gemeenteraad van Hoegaarden zich uitspreken over het budget en het strategisch meerjarenplan 2014-2019. Het college zal een meerjarenplan voorleggen waarbij er geïnvesteerd wordt, waarbij er geen personeel dient ontslagen te worden, de dienstverlening gegarandeerd blijft, en waarbij we de aanvullende personenbelasting en opcentiemen op de onroerende voorheffing ongewijzigd laten.
Linter en Hoegaarden zijn het bewijs dat een kleine gemeente zeker bestuurskrachtig kan zijn en dat bestuurskracht weinig te maken heeft met de schaal van de gemeente. Ja, er zijn kleine gemeenten waar het water zich tot aan de lippen bevindt. Maar dit stellen we ook vast bij vele grote gemeenten en steden. Ook daar moeten velen hun investeringen terugschroeven, tientallen personeelsleden laten vertrekken, en belastingen verhogen.
Voorstanders van fusies verwijzen graag naar het Nederlandse en Deense voorbeeld van grotere gemeenten. Maar ze zwijgen over andere landen, zoals Duitsland, dat procentueel veel meer kleinere gemeenten heeft dan Vlaanderen. 77% van de Duitse gemeenten hebben minder dan 5.000 inwoners, voor Vlaanderen is dit slechts 4%. En het Duitse model is uiteraard niet zo maar te vergelijken met het Vlaamse, maar men kan ook niet ontkennen dat een bestuurlijke indeling met kleine gemeenten zeker en vast leefbaar en bestuurskrachtig kan zijn. Vaak moeten we zelfs vaststellen dat kleine besturen efficiënter en goedkoper werken dan grotere.
Een ander aspect van schaalvergroting is de afstand tussen burger en bestuur. Deze zal in grotere gemeenten ongetwijfeld toenemen. En het gaat dan niet zozeer over de fysieke afstand tot de dienstverlening maar vooral om de verminderde aanspreekbaarheid en het bureaucratischer worden van de ambtelijke organisatie. Maar ook de afstand tussen burger en zijn beleidsmensen zal nog groter worden. Is het dat wat we wensen?
Het debat over de bestuurskracht en de schaalgrootte van gemeenten zal in de toekomst nog vaak gevoerd worden. En ook na de verkiezingen van mei 2014 zal het meer dan waarschijnlijk onderwerp zijn van regeringsonderhandelingen.
'Persoonlijk ben ik van mening dat heel wat kleine gemeenten vandaag bewijzen dat er wel degelijk voldoende bestuurskracht aanwezig is. En zou het misschien kunnen dat net zoveel grotere gemeenten en steden vandaag bewijzen dat die bestuurskracht bij hen misschien wel eens zou kunnen ontbreken?'
Deze reflectie kan ons er alleen maar toe leiden dat schaalgrootte en fusioneren geen synoniem zijn voor meer bestuurskracht en hogere efficiëntie, en dat het debat veel ruimer moet gevoerd worden. Hierbij alvast ons pleidooi om het al dan niet fusioneren over te laten aan een vrije beslissing van de gemeenten zelf, maar niet als overheid een verplichte fusie van gemeenten opdringen.
