700 jaar bier....tijd om ons boekje te 'verhippen'....

De publicatie van het brouwleerpad is nog steeds zeer bruikbaar en vooral een goed naslagwerk om te weten welke die 39 brouwerijen waren die in het jaar 1765 werden geteld in Hoegaarden.  Maar na 10 jaar mag dit boekje wel eens 'gereviseerd' worden.  Mooi winterwerkje voor een fan van ons biererfgoed, zoals ik.
De bestaande publicatie (bijna 10 j oud) https://www.gemeentehoegaarden.be/documents/pdf/vrije-tijd-en-samenleving/toerisme/historisch-brouwleerpad-2017.pdf

 kan je nog steeds downloaden en is nog steeds bruikbaar voor de echte liefhebbers van het erfgoed

Voor een meer eigentijdse invalshoek is een simpeler naslagwerk in de maak met het heden als invalshoek. Ik kon het niet laten om al een eerste pagina te schrijven.  Hoegaarden Bierdorp in het kort.  Als trouwe lezer van mijn blog, krijg je de eerste pagian al.    Fouten, te lastig of te saai? Laat maar weten. Het is maar de eerste pagina.  De leukste 'faits divers' over ons bier komen op volgende pagina's.  Dit is de 'ernstige' pagina.

Waar je gaat langs wereldse wegen, overal kom je Hoegaarden tegen

Ga naar New York of Hong Kong en je kan er Hoegaards bier drinken.  Het bier dat gebrouwen wordt in één van de kleinste gemeenten van Vlaanderen,  heeft wereldfaam.
  

700 jaar bier in Hoegaarden

In 1318 was er al een brouwerij in Hoegaarden.   Het was vroeger trouwens gezonder om bier te drinken dan water.  
Vruchtbare landbouwgrond,  houtkanten om de ketels te stoken, bronnetjes met kalkrijk water… in Hoegaarden was alles aanwezig om te kunnen brouwen.  
Water, graan,  de ondernemingszin van de boer-brouwers en het interessante fiscale regime maakten van Hoegaarden een bierdorp. 

Hoegaarden, het fiscaal paradijs ?

Tot aan de Franse revolutie (1794)  was Hoegaarden zo’n beetje het ‘Monaco van het Noorden’.    Hoegaarden leefde in een ‘Vrije Heerlijkheid’.  Hoegaarden was een Luikse enclave in Brabant en kon vrij handel drijven, zonder belastingen te betalen.   Hoegaarden was een belastingsparadijs voor de brouwers.  Al in de 18^de eeuw werd het bier uitgevoerd tot in Antwerpen, waar het werd geprezen om zijn kwaliteiten.
Op het eind van de 18^de eeuw waren er 39 brouwerijen en 110 huurbrouwers.  Op een inwonersaantal van 2000.  Meer dan 1 op de 10 inwoners was brouwer.

Brouwers aan de macht

De eigenaars van de boerderij-brouwerijen zwaaiden de plak in Hoegaarden, ook op politiek en zelfs godsdienstig vlak.   De burgemeester en schepenen kwamen uit hun milieu.  Ze woonden in majestueuze vierkantshoeves en financierden de bouw van de imposante kerk in 1759.  Het is de grootste rococokerk van België.  De brouwersgeslachten van toen zijn begraven in de crypte.

Einde van de ‘Vrije Heerlijkheid’ Hoegaarden, einde van de gouden biereeuw in Hoegaarden

De Franse revolutie (eind 18^de eeuw) maakte dat Hoegaarden werd ingelijfd bij Brabant.   Gedaan met de fiscale voorrechten!  De brouwnijverheid brokkelde af.
Bij het begin van de eerste wereldoorlog waren er nog 8 brouwers.  Bij het einde in 2018 nog 4.
In 1957 stopte de laatste Hoegaardse brouwer met brouwen.  Het was Tomsin op de Vroentestraat.

Pierre Celis en de heropstanding van het Hoegaards bier.
Pierre Celis was eigenlijk melkhandelaar en was de buurman van de gestopte brouwer Tomsin.  In zijn jonge jaren had hij Tomsin nog helpen brouwen. 

Celis begon in de jaren ’60 te experimenteren met brouwen in de oude koperen wasketel van zijn vrouw.  In 1966 was de Witte van Hoegaarden herboren.
Celis verhuisde zijn brouwerij naar de Stoopkensstraat, waar het bier nog steeds wordt gebrouwen, nu onder de vlag van AB Inbev.

‘Er zal altijd bier zijn in Hoegaarden’

In de voormalige huurbrouwerij ’t Paenhuys brouwt de biergilde haar hobbybier sinds 2005.
En sinds 2006 startte Huisbrouwerij ’t Nieuwhuys met brouwen.