Persinfo
PRAKTISCHE GRAMMATICA VAN HET
HOEGAARDS
We zijn de laatste generatie die nog dialect spreekt
en daarmee is een belangrijk deel van ons immaterieel erfgoed bedreigd. Vandaar
een poging om het Hoegaards anno 2015 te bewaren via een praktische grammatica,
en tegelijk een cursus Hoegaards.
We gaan in eerste
instantie trachten een beschrijvende grammatica te geven, geen normatieve.
Vergeten we niet dat het Hoegaards een levende taal is. Dikwijls zijn er
varianten in de uitspraak en het taalgebruik, zeker onder invloed van het
Nederlands en de omliggende dialecten. Dan zullen we beide vormen geven, of ernaar
verwijzen in voetnoot. Zo worden de werkwoorden 'doen' en 'zien' in het
Hoegaards 'deng' en zéng', maar onder invloed van het Tiens hoort men ook
dikwijls 'doown' en 'zeujn'.
In tegenstelling tot de meeste dialectstudies waarbij
het om dialectologie of lexicologie gaat, houden wij het bij een algemeen
taalkundig werk. Een zuivere dialectologische studie zou het hebben over de
spreiding van de verschillende dialectvarianten over het Hoegaards grondgebied.
Maar dit is zo klein dat het niet relevant is. We verwijzen af en toe wel in
voetnoot naar een aantal kleine verschillen tussen het centrum , de gehuchten en de deelgemeenten. Verder
verwarren mensen al te gauw een dialectstudie met een opsomming van
dialectwoorden, als een soort woordenboek.
We geven geen opsomming van zeldzame Hoegaardse
woorden als 'pismeroewej', 'roeweskes',' moesje' en 'pééjàrààter', [1]
hoewel die erin zitten, maar gewoon de
dagelijkse taal, zoals die nu gesproken wordt, met ook vervormde Nederlandse
woorden. We houden ons niet op met
verdwenen woorden of nog nauwelijks
gebruikte woorden of uitdrukkingen voor ondertussen bijna of volledig verdwenen
objecten of ambachten.
De uitdaging was de spelling zo fonetisch mogelijk te
houden, maar toch in combinatie
met de Nederlandse spelling voor de leesbaarheid. We hebben de spelling
gebruikt bij het straatnamenproject en gepubliceerd in het gemeentelijk
infoblad van Hoegaarden in mei 2011, nog lichtjes aangepast. Dit
straatnamenproject was de aanzet voor de ontwikkeling van een eenvoudige
spelling. We hebben een schrijfwijze gebruikt, met zo weinig mogelijk symbolen,
alleen wat er voorkomt op het klassieke klavier van een schrijfmachine.
We hebben er een degelijke, klassieke grammatica van
willen maken, van het niveau van het vreemde talen onderwijs, maar we hebben er
functioneel taalgebruik aan toegevoegd om zo tegemoet te komen aan de nieuwe pedagogische
inzichten van het talenonderwijs. Het wordt opgebouwd als een thematische
cursus 'Hoegaards', met eenvoudige zinnetjes om mensen te bedanken, te
begroeten, zich te excuseren, schelden, verwensen, raad geven, de weg te
vragen, spreken over het weer, de gezondheids-toestand, ziektes, bestellen in
een winkel, spreken over familie, feestjes, karaktereigen-schappen, ...
Het
Hoegaards en het Tiens behoren tot dezelfde dialectgroep, alleen de uitspraak
wil wel eens verschillen. We hebben in dit werk ook regelmatig verwijzingen
naar het Tiens, zonder dit systematisch te doen. Vandaar dat deze grammatica
ook interessant kan zijn voor Tienenaars.
|
De nieuwe Hoegaardse Grammatica wordt voorgesteld tijdens het
Armistis concert van de Totale Waanzin op dinsdag 10 november in het Paenhuys. Tot dan kost het werk 18 euro, nadien zal dat 22 euro zijn.
Het boek wordt gedrukt bij ACCO en telt 152 bladzijden.
Bestellen kan vanaf nu via overschrijving op rekening nummer BE 42 3630 1467 7554 van Christian
Hennuy-Dotremont, met vermelding 'grammatica'.
Bestelde werken zullen achteraf in het Kapittelhuys kunnen
afgehaald worden op vrijdag 13 november, van 17 tot 20 uur.
Auteur Christian Hennuy, is geboren en getogen in
Hoegaarden. Hij is geboren op 26 januari 1954, werd licentiaat in de Romaanse
filologie aan de KUL in 1975, geaggregeerde voor het hoger secundair onderwijs
eveneens aan de KUL, en gaf 38 jaar Franse les aan de twee hoogste jaren van
het ASO aan het Koninklijk Atheneum 1 in Hasselt. De laatste 15 jaar werd zijn
onderwijsopdracht in Hasselt uitgebreid met de functie van leraar psychologie
en gedragswetenschappen. Op 1 februari 2014 ging hij met pensioen als
leerkracht
Hij is sinds 1982 streekjournalist van “Het Laatste Nieuws”,
voor de gemeenten Hoegaarden en Tienen, en hij werkte ook 15 jaar voor De
Streekkrant/De Zondag. In 2006 publiceerde hij het jubileumboek '40 jaar de
Klup'. In 2008 volgde 'De Kroniek van Hoegaarden, Meldert, Outgaarden en Hoxem
1978-2007' en in 2012 'De Kroniek van Hoegaarden 1900-1977/ 2008 - 2011.' Sinds
augustus 2014 zijn de Kronieken, samen met de aanvullingen van 2012, 2013, en
2014 gratis online beschikbaar op www.kroniekvan-hoegaarden.be
